Spadające księżyce. Z pamiętników – Maria Kasprowiczowa

Trzy lata temu pisałam o Dzienniku Marii Kasprowiczowej. Książka to pozwoliła mi lepiej poznać postać trzeciej żony Jana Kasprowiczowej. Zapiski dotyczyły życia Marusi z poetą. Małżeństwo to było szeroko komentowane z kilku powodów. Po pierwsze Marusia była dużo młodsza od Kasprowicza. Po drugie była Rosjanką, a Jan gorliwym patriotą. Gdy się poznali Polski nie było na mapach Europy. Co więcej, Janek pochodził z rodziny chłopskiej, a jego żona była córką generała. Jednak ich uczucie było silniejsze od przeciwności.

Dziś zapraszam do lektury Spadających księżycy, dalszej części wspomnień Marii. Nie jest to jednak dziennik, a jedynie jego fragmenty połączone z opowiadaniami o ludziach, z którymi zetknęła się Marusia.

Życie wdowy po Kasprowiczu było niebanalne. Przez lata związana z Michałem Choromańskim autorem Zazdrości i medycyny (pisałam o niej tutaj), który mieszkał na Harendzie z matką. Ratowała go z licznych opresji, pomaga materialnie… Później na Harendzie zamieszkał Henryk Worcell autor Zaklętych rewirów i Wpisanych w Giewont.

Marusia z zaangażowaniem zbierała fundusze na wybudowanie grobowca poety, który ostatecznie stanął obok domu. W tym celu jeździła po całym kraju, odwiedziła szkoły, placówki kulturalne, pomocy szukała również u Piłsudskiego. 

Zadziwiło mnie, że podczas pobytu w Paryżu Marusia z siostra przez niemal 2 lata pracowały jak zwykłe robotnice w fabryce.  

Tym, co wstrząsnęło mną był konflikt Marusi z Hanką Kasprowiczową, córką poety i jej mężem, malarzem Władysławem Jarockim. Walczyli z nią na różne sposoby walczyli. Podczas jej nieobecności odesłali do Poznania bibliotekę Kasprowicza wraz z osobistymi pamiątkami Marusi i jej książkami. Szczuli psem odwiedzających mauzoleum poety. Walczyli sądownie o przejęcie Harendy. Wygrali w dwóch instancjach i dopiero Sąd Najwyższy uchylił poprzednie wyroki.

Spadające księżyce to również opowieść o wyjątkowych ludziach. Na kartach książki pojawiają się Karol Szymanowski, Karol Stryjeński, Zofia Nałkowska, Rafał Malczewski…

Dla mnie Marusia to kobieta obdarzona niezwykłym charakterem, która stworzyła na Harendzie niezwykłe muzeum.