Był dom… - Anna Szatkowska

To jedna z lepszych książek jakie czytałam w ostatnim czasie. Anna Szatkowska to córka wybitnej polskiej pisarki Zofii Kossak primo voto Szczuckiej secundo voto Szatkowskiej. To wspomnienia, które autorka napisała dla swoich wnuków, aby mogły one lepiej poznać losy swojej rodziny.

Anna Szatkowska pisze głównie o sobie i swoich przeżyciach. Zofia Kossak zajmuje w utworze sporo miejsca, ale nie jest postacią centralną. W książce widzimy wojnę w wielu wymiarach – rozdzielanie rodzin, utratę dorobku życia, chorobę, śmierć, walkę z okupantem. Najbardziej wzruszyły mnie fragmenty, w których autorka opisuje powstanie warszawskie, swój udział jako sanitariuszki w kompanii harcerskiej batalionu „Gustaw”, walkę kolegów, śmierć znanych i nieznanych sobie ludzi. Te opisy porażają, a przy tym są tak sugestywne, że czułam jakbym była w środku wydarzeń.

Poznajemy w końcu losy Zofii Kossak, jej pełną poświęceń walkę w Żegocie, której o mały włos nie przypłaciła własnym życiem trafiając najpierw na Pawiak, a następnie do Oświęcimia. A także powojenną tułaczkę przez Szwecję do Anglii, gdzie została uznana za zdrajczynię po artykule, w którym zarzucono jej pracę dla Bieruta (takie wydarzenie nigdy nie miało miejsca).

Tym co mnie zdziwiło był niemal zupełny brak w utworze odniesień do krakowskiej gałęzi rodziny Kossaków. Ani razy w książce nie jest wspomniana ani Magdalena Samozwaniec, ani Maria Pawlikowska-Jasnorzewska.