Listy – Stanisław Lem, Sławomir Mrożek

Zacznę nietypowo, od rady: nie czytajcie wstępu tej książki przed jej lekturą! Zdradza wszystko, zapowiada najciekawsze wątki korespondencji, zabija radość czytania! Niestety, ja zaczęłam od wstępu…

Tom zawiera wszystkie listy z lat 1956-1978, jakie zachowały się w zbiorach obu pisarzy. Na okładce umieszczono po jednym rysunku Lema i Mrożka. Opasłe tomisko Listów dostarcza przedniej zabawy. Zachwyca wspaniały język oraz dziesiątki różnych stylów, którymi obaj się posługują.

Korespondencja zaczyna się, w momencie, gdy Mrożek ma 26, a Lem 35 lat. Okazuje się, że poza zawodem, jaki wykonywali obaj łączy ich również zamiłowanie do samochodów. Z Listów dowiadujemy się jak spędzali wolny czas, co czytali, czym się pasjonowali… Sporo jest również o podróżach. Dużo miejsca poświęcają także twórczości własnej i innych. Recenzują wzajemnie swoje utwory. Mnie zaskoczyła negatywna ocena Tanga przez Lema (ocenił go jako niewypał). Ponad to piszą o niemocy twórczej. Lem w liście z 27 kwietnia 1967 r. zwierza się:

„Pisałem książkę do niedawna, ale okazało się, że jej nie potrafię napisać. Więc na razie odłożyłem i ot tak szlajam się, tu gazet kupię jakiś, tam książek i życie mi upływa jak rzeka zamulona. Coś tu i tam mojego wychodzi, stawiam na półkę, poruszam się jak nakręcony, jem coś, nawet piję, kładę się do łóżka, wstaję, zapewne to znasz i nic w tym szczególnie nowego ni oryginalnego.”

Kilka miesięcy później 12 listopada 1967 r. również Mrożek ma podobne problemy:

„Teraz przerabiam tę sztukę o Widmie [Poczwórka], wiesz którą. I doznaję uczucia najstraszniejszego, uczucia całkowitej głupoty, nieudolności i pustki.”

Opisują siermiężną rzeczywistość lat 60., kłopoty z ZAiKSem i wypłatami, paszportami, wyjazdami zagranicznymi. Mrożek żali się, że życie upływa mu na błahostkach – np. na poszukiwaniu garażu. Zapewnia Lema, że napisałby arcydzieło, ale nie ma na to czasu ponieważ musi pisać chałtury.

Z książki dowiadujemy się także o wydarzeniach bardzo osobistych, jak śmierć żony Mrożka – Marii czy o narodzinach syna Lema - Tomasza. Poznajemy również przyczyny emigracji Mrożka.

Recenzję tej książki zakończę dowcipem Lema z 1963 r.: „Co to jest: ma 60 m długości i żre samą kapustę, nie wiecie?? To ogonek po mięso.”